چه سایز و نوعی از کاناپی برای من مناسب می باشد ؟ ( بخش اول )

این سؤالی می باشد که تقریباً همه ما با آن مواجه هستیم و بارها برایمان مطرح شده است و شاید بعضی از ما از طرف دوستان دیگر خودمان با این سوال مواجه شده ایم ونتوانسته ایم جواب مناسب برای ان داشته باشیم .

واقعاً چه سایز از کاناپی برای ما مناسب می باشد ؟

امروزه در مقایسه با سالهای پیش به طور کلی کاناپی های چتربازی کوچکتر شده است و تمایل به استفاده از کاناپی های با سطح مقطع کوچکتر در میان دوستداران این رشته افزایش یافته است . ولی این تمایل به استفاده از کاناپی کوچکتر بدون آگاهی داشتن از چگونگی عملکرد آنها معمولاً باعث سوانح و اتفاقاتی می گردد که آسیب زننده است و باعث پشیمانی می گردد . 

دانستن و آگاهی داشتن راجع به این مورد به همه ما کمک خواهد کرد که از بروز این اتفاقات جلوگیری کنیم .

 در حقیقت صحبت دربارۀ سایز کاناپی بدون آشنائی داشتن با بحث wing load  یا مقدار فشار وارده بروی هر فوت مربع از کاناپی  و Exit weight یا وزن چترباز در هنگام خروج ، کمی سخت و بی فایده می باشد . به همین دلیل در ابتدا توضیح کوتاهی در مورد این دو کلمه خواهیم داد .

Exit Weight

Exit weight یا وزن چترباز در هنگام خروج شامل وزن بدن چترباز بعلاوه وزن تمام تجهیزات همراه وی می باشد که این تجهیزات می تواند ، چتر، لباس ، کلاه ، و تمام وسایل و تجهیزات اضافه ای باشد که یک چترباز با خود حمل می کند و در هنگام خروج از وسیله پرنده نیز به همراه خود دارد . این مجموع وزن مقدار وزنی می باشد که کاناپی اصلی شما باید تحمل پشتیبانی از آن را داشته باشد .

در چتربازی ورزشی ، Exit weight  یک فرد پرنده به طور معمول ۹ تا ۱۲ کیلو بیش از وزن بدن وی می باشد .

در این نوشتار در هر کجا که از وزن چترباز نام برده می شود منظور  Exit weight  یا وزن چترباز در هنگام خروج می باشد.

Wing load

Wing load یا فشار وارده بر هر فوت مربع کاناپی عبارت است از وزن چترباز بر حسب پوند تقسیم بر اندازۀ سطح مقطع کاناپی مورد استفاده که بر حسب فوت ( پا ) می باشد .

سایز یا سطح مقطع کاناپی عموماً بروی برچسبی که به کاناپی دوخته شده است ذکر گردیده است و واحد آن نیز همانطور که ذکر شد بر حسب فوت مربع می باشد ولی شما برای محاسبه وزن خود بر حسب پوند باید وزن بدنتان بر اساس کیلوگرم را ضربدر عدد ۲/۲ نمائید و حاصل آن وزن شما بر اساس پوند می باشد .  یک چترباز با وزن ۸۰ کیلوگرم با این روش محاسبه دارای وزنی برابر ۱۷۶  پوند می باشد. 

همانطور که در بالا گفته شد برای به دست آوردن Wing load باید وزن چترباز ( Exit weight ) بر اساس پوند را تقسیم بر اندازه سطح مقطع کاناپی ( براساس فوت مربع ) کرد .

پس یک چترباز با وزن ۱۸۰ پوند (۸۱ کیلوگرم) اگر با یک چتر به اندازه ۱۸۰ فوت مربع اقدام به پرش نماید ، Wing load وی برابر با یک (۱۸۰÷۱۸۰=۱ ) می باشد.( ۱ پوند بر هر فوت مربع ) و اگر همین شخص با یک چتر با اندازه ۱۲۰ فوت مربع اقدام به پرش کند Wing load وی برابر با ۱/۵ می باشد (۱۸۰÷۱۲۰= ۱/۵)

به طور معمول افزایش Wing load باعث افزایش سرعت حرکت چتر نیز می گردد .

به این ترتیب ، شخصی با وزن بدن ۱۸۰ پوند (۸۰ کیلو گرم ) در صورت استفاده از چتر ۱۲۰ فوت مربعی و با Wing load معادل ۱/۵ در هنگام پرواز با چتر دارای سرعت حرکت رو به جلوی بیشتر و سرعت نزول بیشتری نسبت به استفاده از چتر با سطح مقطع ۱۸۰ فوت مربعی خواهد داشت . 

 در این حالت چتر۱۲۰  فوتی سرعت پیشروی بیشتری خواهد داشت و همچنین در هنگام دورزدن دارای سرعت بیشتری خواهد بود و ارتفاع بیشتری را نیز از دست خواهد داد در نتیجه فردی که از این کاناپی استفاده می کند در صورت مواجه شدن با موقعیتهای اضطراری فرصت و زمان کمتری برای مقابله با آن را خواهد داشت .

کاناپی های با سطح مقطع کوچکتر قابلیت سرش و یا Swoop بیشتری در هنگام فرود دارند ولی تنظیم زمان کشیدن فرامین برای فرود ( Flare ) نیز در آنها سخت تر می باشد و در صورت عدم توانائی کنترل در هنگام فرود ، فرد چترباز مواجه با آسیبهای بیشتری نیز می گردد .

توجه داشته باشید که برخی از مشکلات در ارتباط با کنترل چتر به دلیل سایز چتر ایجاد می گردد ، نه فقط به دلیل Wing load چتر. 

 فردی را در نظر بگیرید که با وزن بدن ۱۹۰ پوند ( ۸۶ کیلوگرم) از چتر با سطح مقطع ۱۹۰ فوت استفاده می کند و به راحتی قادر به کنترل و فرود با چتر حتی در مواقع وزش باد کم نیز می باشد ، اما فرد دیگری نیز در همان شرایط جوی و وزن بدن ۱۳۵ پوند (۶۰ کیلوگرم) و با تجربه داشتن مثلاً ۵۰ پرش تصمیم به استفاده از یک چتر با سطح مقطع ۱۳۵ فوت می نماید ، و به ظاهر انتخاب مناسبی نیز داشته است چون با Wing load یک ۱  می خواهد پرش انجام دهد . در این مواقع انتظار عموم بر این خواهد بود که ایشان نیز به راحتی قادر به کنترل و فرود با چتر باشد ولی در حقیقت این اتفاق نخواهد افتاد و ایشان با یک چالش جدی و خطرناک روبرو خواهد بود .

این موضوع را باید به عنوان یک اصل مورد نظر قرار داد که کاناپی های مختلف با سایزهای متفاوت ولی با مقدار Wing load مساوی و یکسان  ، عملکرد پروازی یکسان و شبیه به هم نخواهند داشت حتی اگر از یک نوع برند و یا تولیدکننده  باشند. 

همچنین این موضوع نیز باید مورد توجه قرار گیرد که معمولاً کاناپی های با سطح مقطع کمتر، دارای بندهای کوتاهتری نیز می باشند و این کوتاهی بندها باعث عکس العمل سریعتر این کاناپی ها در مقایسه با کاناپی های بزرگتر ولی دارای Wing load مساوی و برابر با آنها می گردد . 

شاید فردی با وزن بدن ۱۳۵ پوند در صورت استفاده از کاناپی ۱۳۵ فوتی از عملکرد فوق العاده و عکس العمل سریع این کاناپی هیجان زده شود ولی باید این موضوع را در نظر گرفت که در صورت بروز موقعیتهای اضطراری کنترل این سایز کاناپی بسیار مشکل تر و خطرناک تر در مقایسه با یک کاناپی به طور مثال ۱۹۰  فوتی خواهد بود.

مواردی که ذکر گردید به طور حتم در طراحی ها و انواع مختلف کاناپی قابل تغییر می باشد به عنوان مثال نوع پارچه استفاده شده در ساخت کاناپی یکی از مواردی می باشد که در عملکرد  کاناپی بسیار تأثیرگذار می باشد . 

کاناپی های ساخته شده از پارچه Zero Porosity  یا  Z.P  یا پارچه های با مقدار تخلخل صفر به طور معمول از قدرت سرش ( Glide ) و توانائی کنترل در حین فرود ( Flare ) بهتر و بیشتری نسبت به پارچه های Low porosity یا پارچه های با مقدار تخلخل کم که با نام تجاری F-111 شناخته می شوند ، برخوردارند .

همچنین کاناپی های ساخته شده از پارچه ZP از نرخ نزول کمتر و قابلیت فرود آسانتری نسبت به کاناپی های ساخته شده از پارچه F-111 برخوردار هستند . ( در شرایط برابر از لحاظ اندازه و Wing load کاناپی )

به طور معمول شرکتهای تولیدکننده کاناپی برای اینکه بتوانند به مشتریهای خود در رابطه با انتخاب کاناپی مناسب کمک نمایند، اقدام به انتشار میزان Wing load توصیه شده برای محصولات خودشان می کنند ولی در مواردی دیده شده که این مقادیر توصیه شده توسط مصرف کنندگان این محصولات به طور نادرست مورد تعبیر و تفسیر و در نتیجه به اشتباه مورد استفاده قرار می گیرد. 

یکی از مواردی که به طور معمول توسط این تولیدکنندگان مورد توصیه قرار می گیرد و میزان حداکثر وزن توصیه شده برای این نوع کاناپی می باشد . به عنوان مثال اگر حداکثر وزن توصیه شده برای نوع بخصوص از کاناپی ۱۴۴ پوند ( ۶۵ کیلوگرم) باشد، این نوع کاناپی بهترین عملکرد خود را در حالتی خواهد داشت که توسط یک فرد ۱۴۴ پوندی و یا کمتر مورد استفاده قرار گیرد و اگر توسط شخصی با وزن بیش از ۱۴۴ پوند استفاده شود ، این کاناپی دارای سرعت حرکت بیشتر ولی میزان سرخوردن ( Glide ) کمتر و عملکرد ضعیف تری در هنگام فرود خواهد بود .

در این میان برخی معتقدند که این میزان حداکثر وزن فقط یک توصیه از طرف تولیدکننده می باشد و هیچ تضمین و اجباری برای رعایت آن وجود ندارد و برخی دیگر عقیده دارند که چنانچه با وزن کمتری از وزن توصیه شده بروی کاناپی از آن استفاده کنیم کاناپی حداکثر عملکرد خود را از دست خواهد داد.

متأسفانه هر ۲ نوع این نگرش نادرست می باشد در حقیقت و از لحاظ فنی فقط و فقط اگر توسط تولیدکننده حداقل وزن توصیه شده بروی کاناپی ذکر شود ، شما ملزم به رعایت این حداقل  وزن خواهید بود . به عنوان مثال اگر بروی یک کاناپی حداکثر وزن توصیه شده ۱۹۰ پوند ( ۸۶ کیلوگرم) ذکر شده باشد و هیچ اشاره ای به حداقل وزن فرد پرنده نشده باشد، هیچ دلیلی وجود ندارد که یک نفر با وزن بدن ۱۳۰ پوند و یا ۶۰ کیلو نیز نتواند از آن کاناپی استفاده نماید . در حقیقت برای چتربازان تازه کار یا افرادی که هنوز در حال طی مراحل آموزشی هستند و یا چتربازانی که بیشتر جانب احتیاط را مراعات می نمایند استفاده از چتری که میزان حداکثر وزن توصیه شده آن بیشتر از وزن فرد پرنده است معمول و عادی می باشد .

مورد دیگری که معمولاً باعث سردرگمی استفاده کنندگان از کاناپی های جدید می گرد، تمرکز صرف بروی حداکثر وزن توصیه شده بروی کاناپی ها و بدون توجه به میزان Wing load و عملکرد آنها است .

 اجازه بدهید باز هم مثالی در این مورد ذکر کنیم : 

فردی که دارای وزن ۱۶۵ پوند می باشد و مدت زیادی از یک کاناپی با سطح مقطع ۱۵۰ استفاده کرده است که حداکثر وزن توصیه شده بروی آن نیز ۱۶۵ پوند بوده است ، تصمیم به خرید یک کاناپی جدید می گیرد . با مراجعه به فروشندگان یک کاناپی با سطح مقطع ۹۷ فوت که حداکثر وزن توصیه شده بروی آن هم مانند کاناپی قبلی وی ۱۶۵ پوند می باشد انتخاب می نماید، همانطور که گفته شد حداکثر وزن توصیه شده برای هر دو کاناپی ۱۶۵ پوند است .

 آیا این انتخاب برای وی انتخاب درست و مناسبی خواهد بود ؟ احتمالاً به هیچ وجه .

در این مورد، مسئله ای که مورد فراموشی قرار گرفته است میزان Wing load می باشد در مورد کاناپی اول ایشان میزان Wing load برابر با ۱/۱ بوده است ولی در انتخاب دوم میزان Wing load برابر ۱/۷ بوده است و این مقدار تفاوت ، در عملکرد و توانائی کنترل کاناپی توسط وی تأثیر بسیار زیادی خواهد گذاشت و او را با چالش سخت و بزرگی رودرو می کند .

دانستن این موضوع مهم می باشد که عدد تعیین شده به عنوان حداکثر وزن توصیه شده کاناپی بر اساس یک فرمول استاندارد و از پیش تعیین شده محاسبه نمی گردد و این عدد بر اساس تفکر طراح و سازنده چتر و همچنین عملکرد و چگونگی پرواز کاناپی و اینکه چه شخصی با چه سطح از مهارت از آن کاناپی استفاده می کند، تعیین و توصیه شده است .

در مثال ذکر شده در بالا چتر با سطح مقطع ۹۷ فوت برای چتربازانی که بدنبال چترهای بسیار سریع و دارای عکس العمل سریع هستند طراحی گردیده است و ایشان نیز باید دارای تجربه و مهارت پرواز با این نوع از چترها باشند . 

چتر با سطح مقطع ۹۷ علیرغم اینکه با میزان Wing load برابر ۱/۷ نیز قابلیت کنترل و فرود را دارد ولی باید این نکته را در نظر داشت که کنترل و فرود با آن بسیار مشکل تر و مستلزم داشتن مهارت بیشتری ، نسبت چتر با سطح مقطع ۱۵۰ و میزان  Wing load برابر با ۱/۱  می باشد و در صورت بروز حادثه می تواند بسیار آسیب زننده تر باشد .

در مورد میزان Wing load نیز حتی در میان تولیدکنندگان چتر اختلاف سلیقه و نظر وجود دارد ، یک تولیدکننده معتقد می باشد که حداکثر توانائی و عملکرد کاناپی تولید شده توسط آنها در صورتی بدست می آید که میزان Wing load آن بالا باشد در صورتیکه تولیدکننده دیگر این مورد را در مورد کاناپی های خود ضروری نمی داند . 

علیرغم توضیحات داده شده تا به اینجا ، هنوز برای من که تصمیم به تعویض و خرید یک کاناپی جدید دارم این سؤال باقی مانده است که بالاخره چه سایزی از کاناپی برای من مناسب می باشد ؟

بسته به اینکه در چه سطح از مهارت در این رشته هستید، فقط ۲ نفر می توانند برای این سؤال شما جواب داشته باشند . 

۱- مربی شما 

۲- خود شما

چنانچه شما هنوز یک هنرآموز رشته چتربازی می باشید و در حال فراگرفتن مهارتهای آن میباشید ، مربی شما بر اساس شناختی که از وضعیت شما ، مهارتهای شما و چترهای موجود دارد می تواند شما را به استفاده از چتر با سایز مناسب راهنمائی نماید و در صورتیکه دوره های مقدماتی و آموزشی را طی کرده اید و تصمیم به پیشرفت و اکتشاف جنبه های دیگری از این ورزش دارید و می خواهید این کار را با کم کردن سایز کاناپی خود انجام دهید، باید دلایل منطقی و پاسخ صحیح برای چند سوال را داشته باشید .

  اولین سؤالی که باید از خودتان بپرسید این است که چرا می خواهید از چتر با سایز کوچکتر استفاده کنید ؟ 

- آیا فقط می خواهید یک کاناپی داشته باشید که سریع تر از کاناپی قبلی شما باشد ؟

- آیا شما در کنترل ، عملکرد و فرود با چتر فعلی خود هیچ مشکلی ندارید و به قول معروف چتر در همه مواقع و موقعیتها کاملاً در دست و کنترل شما می باشد ؟

- آیا ایده استفاده از کاناپی کوچکتر از طرف سایر دوستان به شما ارائه گردیده و یا خودتان واقعاً این نیاز را احساس کرده اید ؟

- آیا می دانید که قدرت و سرعت پیشروی کاناپی های کوچکتر ، بیشتر میباشد و همچنین فرود با آنها در بادهای با شدت کم سخت تر ؟

- آیا با دیدن قدرت سرش ( Swoop ) و مانوور کاناپی های استفاده شده توسط سایر دوستانتان به فکر استفاده از کاناپی کوچکتر افتاده اید ؟

و ده ها سؤال دیگر که می تواند به ذهن هر فرد پرنده ورود پیدا کند.

شما می توانید با دیدن هر حرکت خارق العاده انجام شده بوسیله کاناپی در منطقه پرش ( DZ )، تصور این را داشته باشید که شاید شما هم در آینده نزدیک قادر به انجام آن باشید ، ولی باید این نکته را هم مدنظر قرار دهید که افرادی که اقدام به انجام این حرکات می نمایند قبل از استفاده از کاناپی های با قدرت عملکرد بالا ( High Performance ) صدها و شاید هزاران پرش با کاناپی های بزرگتر ، آرامتر و قابل کنترل تر انجام  داده اند .

در حقیقت اشتباه ترین کاری که شما می توانید انجام دهید این است که با استفاده از کاناپی های کوچکتر اقدام به انجام مانورهائی نمائید که قبلاً سابقه انجام آنرا حتی با کاناپی های بزرگتر نیز نداشته اید . 

با کمکی تحقیق و سؤال در مورد سابقه استفاده قهرمانان این رشته در سطح جهان به راحتی می توان فهمید که تمامی این افراد با انجام پرش با کاناپی های بزرگتر و آرامتر به تعداد بسیار زیاد ، به طور کاملاً احتیاط آمیزی اقدام به تعویض کاناپی چتر خود و استفاده از کاناپی های کوچکتر و با عملکرد فوق العاده نموده اند .

 قبل از تعویض کاناپی و استفاده از کاناپی کوچکتر به طور صادقانه عملکرد خود را با کاناپی قبلی خود مورد بررسی قرار دهید.

- آیا هنوز مواردی وجود دارد که باید در رابطه با چگونگی عملکرد کاناپی خود بدانید ؟

- آیا هنوز می توانید با کاناپی خود مانوری انجام دهید که قبلاً قادر به انجام آن نبوده اید ؟

- آیا در همه موقعیتها و وضعیتها، حتی در بادهای با سرعت کم و یا صفر قادر به فرود ایمن با کاناپی خود هستید ؟

- آیا با کاناپی فعلی خود قادر به انجام تمام مانورها هستید و توانائی کنترل وضعیت خود را پس از انجام این مانورها دارید ؟

اگر با توجه به تمام موارد ذکر شده در بالا هنوز هم خود را شایسته و مناسب استفاده از کاناپی های کوچکتر می دانید ، از صحبت کردن و مشورت گرفتن با کسانی که از این نوع کاناپی های کوچک تر استفاده می کنند هیچ ضرری نخواهید کرد و اگر هم برایتان امکان دارد قبل از خرید کاناپی جدید ، از کاناپی هائی که در باشگاههای چتربازی اجاره داده می شود حداقل یک بار استفاده نمائید تا با چگونگی عملکرد آنها آشنائی داشته باشید .